شناخت بیماری قولنج کمر: علائم،علت و درمان

برای بسیاری از مردم، این یک اتفاق روزانه است؛ اینکه مفاصل آنها ترق و تروق کند، صدای ترکیدن بدهد و تیک تیک کند. ما نیز بند انگشتان، کمر و دیگر مفاصلمان را به صدا درمی‌آوریم. در این مقاله علاوه بر این عارضه به مشکلات مشابه بافت‌ها نیز نگاه خواهیم کرد.

ترق و تروق کردن و صدا دادن مفاصل
نظریه‌ی اینکه چگونه مفاصل صدای ترق و تروق می‌دهند به علت وجود حفره و شیار است. وقتی مفصل ترق و تروق می‌کند، حجم درون کیسه‌ی مفصل از طریق کشش افزایش می‌‎یابد. هنگامی که این اتفاق افتاد، به مایع سینوویال فشار وارد می‌آید. این فشار باعث می‌شود مقادیر کمی از هوای حل‌شده در مایع گرد هم آیند و حباب تشکیل دهند. سپس این حباب‌ها روی خودشان فرو می‌ریزند. شکل‌گیری این حباب‌ها و فرو ریختن آنها از طریق حفره باعث ایجاد صدای ترق و تروق می‌شود.

تیک تیک کردن مفاصل
اگر تیک تیک کردن مفاصل بدون درد است، مشکلی ندارد. برای مثال، افرادی که مفاصل آنها شُل‌تر است همیشه این مشکل تیک تیک کردن مفاصل را دارند اگرچه این مشکل دردناک نیست. این نوع صدا دادن کردن خوب است. راه‌حل کلی مفصل شُل و تیک تیک کردن زانو، باسن، آرنج و شانه‌ها انجام ورزش‌های تقویتی به طور صحیح است. قوی و متعادل کردن مفاصل با انجام حرکات بیومکانیکی صحیح، صدمات بالقوه را دفع می‌کند.

با این حال، اگر مفاصل شما همیشه تیک تیک نمی‌کند و این مشکل فقط در هنگام ورزش‌های خاص، وزنه‌برداری یا انجام دیگر فعالیت‌ها شروع می‌شود، باید فعالیت‌های خود را بازبینی کنید تا مطمئن شوید که صدا دادن ناشی از عارضه دیگری نباشد.

در اکثر موارد، صدمات می‌توانند به دلیل رعایت نکردن مسائل زیر التهاب پیدا کنند:

طرز ایستادن یا قرار گرفتن
بیومکانیک
جنبش و تحرک
تعادل عضلات/ نسبت‌های تنشی و کششی
هنگامی که این جنبه‌ها به خطر افتاده باشد به خصوص در اعضای بدن شامل مچ پا، زانو، باسن، مچ دست، آرنج و شانه‌ها؛ پتانسیل شروع تیک تیک کردن و صدا دادن مفاصل وجود دارد.

عوارض جانبی ترق و تروق کردن ستون فقرات
به طور کلی ترق و تروق کردن یک باره اتفاق نمی‌افتد. اغلب دستکاری بیش از حد خود فرد باعث می‌شود، این کار تبدیل به یک عادت ‌شود و ممکن است منجر به توسعه سندرم دستکاری مخرب (OMS) شود.

سندرم دستکاری مخرب (یک بیماری اسکلتی عضلانی) می‌تواند درد مزمن، گرفتگی عضلات و دیگر علائم ناشی از سستی رباط‌ها و بی‌ثباتی مفاصل را در یک شخص ایجاد کند. انجام دستکاری بیش از حد توسط پزشک یا به‌وسیله‌ی خود فرد، باعث می‌شود رباط‌های پشتیبان ستون فقرات و گردن به دلیل تداوم دستکاری کشیده شوند و این کشیدگی منجر به بی‌ثباتی هرچه بیشتر مفاصل می‌شود.

به عنوان مثال، فشار وارد کردن به ناحیه آتلانتوی مرکزی با سرعت اولیه‌ی زیاد، می‌تواند باعث بی‌ثباتی مفاصل شود. فشار وارده به رباط‌هایی که مهره‌های گردن را ثابت نگه می‌دارند، آسیب می‌زند. بین سر و C1 یا بین C1 و C2 هیچ دیسکی وجود ندارد، از این رو مهره‌ها تنها به‌وسیله‌ی رباط‌ها نگه داشته شده‌اند. نیروی وارده با سرعت اولیه‌ی زیاد در این ناحیه به این رباط‌ها استرس و فشار زیادی تحمیل می‌کند که باعث می‌شود رباط‌ها کشیده شوند.

در ستون فقرات رباط‌های دیگری نیز وجود دارد که به آنها رباط‌های کپسولی می‌گویند. این رباط‌ها مفاصل ستون فقرات یا بند مفاصل را در جای خود نگه می‌دارند. رباط‌های کپسولی بسیار کوچک هستند و اگر بیشتر از یک سانتی‌متر کشیده شوند ممکن است پاره شوند؛ بنابراین این رباط‌ها را نباید از یک حدی بیشتر کشید تا سست و شُل نشوند.

شکستن قولنج کمر که با صدای ترق تروق همراه است از دیگر آسیب هایی هست که ممکن است به بدن وارد شود. شکستن قولنج توسط خود فرد، به طور موقت احساس راحتی ایجاد می کند اما در دراز مدت باعث ایجاد آسیب هایی در بدن می شود.

چرا رباط‌های گردن و ستون فقرات بیش از حد کشیده می‌شوند؟
هنگامی که رباط‌ها در معرض فشار مداوم قرار دارند، به آرامی کشیده خواهند شد. کشش مکرر مانند کشش ناشی از دستکاری بیش از حد با سرعت اولیه‌ی زیاد باعث می‌شود رباط‌ها کشیده و باریک شوند و تغییر شکل دهند. کشیده شدن رباط‌های گردنی و رباط‌های کپسولی ستون فقرات باعث بی‌ثباتی ستون فقرات خواهد شد. وقتی این فرایند برای یک مدت طولانی ادامه داشته باشد، کشش رباط‌ها به نقطه بدون بازگشت (نقطه‌ای که اگر رباط تا آن نقطه کشیده شود دیگر به حالت طبیعی خود باز نمی‌گردد) می‌رسد و دیگر قادر نخواهند بود مهره‌ها را در جای خود نگه دارند. در این حالت جای مهره‌ها تغییر می‌کند و درد و دیگر علائم بی‌ثباتی ستون فقرات شروع می‌شود.

گاهی هم دیسک کمر هم موجب کشیدگی در لیگامان ها و عدم توازن عضلات و ایجاد قلنج کمر می شود .

روش‌های درمان
دستکاری مفاصل
دستکاری مفاصل یک نوع حرکت منفعل روی اسکلت مفصل است که از یک دامنه حرکت ضعیف با سرعت اولیه‌ی زیاد (HVLA) استفاده می‌کند و به حرکات فشار وارد می‌کند. دستکاری مفاصل با تحرک درجه V (اصطلاحی که معمولاً توسط فیزیوتراپیست‌ها استفاده می‌شود) هم معنی است.

معمولاً منظور از این کار این است که یک یا چند مفصل را مورد هدف قرار داد تا به یک اثر درمان قولنج کمر دست یافت.

تأثیرات دستکاری مفاصل
اثرات بالینی دستکاری مفاصل که تا به حال نمایان شده است عبارتند از:

تسکین درد اسکلت عضلانی
باز کردن مفاصل، به عنوان مثال سفتی گردن و رگ به رگ شدن ستون فقرات
بهبود دامنه حرکت مفاصل
عوارض جانبی و خطرات دستکاری مفاصل ستون فقرات
دستکاری مفاصل ستون فقرات باید تنها در شرایط مناسب انجام شود و به عنوان یک تکنیک عادی و روزانه استفاده نشود. مطمئن شوید که پزشکان برای انجام دستکاری مفاصل آموزش‌ دیده باشند. تست‌های قبل از دستکاری نیز باید قبل از شروع این کار انجام شوند.

تمرینات کششی
چه شما هنگام کشیدن پشت و کمر خود صدای ترق و تروق بشنوید و چه نه، انجام حرکات کششی یک راه خوب برای کاهش درد کمر و صدای ترق و تروق آن و رفع قولنج کمر است. تمرینات کششی با از بین بردن تنش، افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت ساختمان عضلاتی که ستون فقرات را پشتیبانی می‌کنند، می‌تواند درد کمر را بهبود بخشد.

ژست گربه
روی دو زانوی خود قرار بگیرید و کف دست‌ها را در مقابل خود روی زمین قرار دهید. مطمئن شوید که انگشت‌هایتان به‌ طوری قرار گرفته‌اند که به سمت بیرون از خودتان اشاره دارد. سپس سر خود را به سمت پایین حرکت دهید و ستون فقرات را بالا بیاورید و در همان حال کمر را گرد کنید و ستون فقرات را کشش دهید.

ورزش پل زدن
به پشت روی زمین بخوابید، زانوهایتان را خم کنید و کف پا را به صورت صاف روی زمین قرار دهید (A). شانه‌ها و سر خود را آرام و راحت بر روی زمین نگه دارید و عضلات شکم و سرینی را سفت بگیرید. سپس باسن خود را بالا ببرید طوری که از زانوها تا شانه‌ها یک خط مستقیم تشکیل شود (B). سعی کنید این موقعیت را برای مدت زمان کافی حفظ کنید تا سه نفس عمیق بکشید. سپس به موقعیت شروع برگردید (C).

فشردن استخوان شانه‌ها
بر روی یک صندلی بدون دسته یا یک چهارپایه بنشینید (A). در همان حالی که موقعیت خود را حفظ کرده‌اید، استخوان شانه‌هایتان را به هم نزدیک کنید (B). به مدت پنج ثانیه این حالت را نگه دارید و سپس رها کنید. این حرکت را دو بار در روز و هر بار به مدت سه تا پنج ثانیه تکرار کنید.